W@dgidsenWeb 2.1

U bent in menu 3-4. Helden en Geschiedenis

Broodkruimelpad

Home Historische Tochten Het Horsbornzand tussen Rottumeroog en Borkum: Zandplaat of wadplaat ? - Vraagstuk 2021

Historische Zaken en Wadlooptochten

Het Horsbornzand tussen Rottumeroog en Borkum: Zandplaat of wadplaat ? - Vraagstuk 2021


Fig. 1. Het Horsbornzand in de monding van de Eems tussen Rottumeroog en Borkum.
Bron: Zeekaart 2020

woensdag 17 maart 2021

Door Redactie

EZINGE NL - Ligt het Horsbornzand (tussen Rottumeroog en Borkum) boven gemiddeld hoogwater (GHW) of er beneden ? In het eerste geval is het een zandplaat/eilandje, in het tweede geval is het een wadplaat.
Volgens de recente zeekaart en vele jaargangen oudere zeekaarten ligt het ca. 3 dm beneden GHW en is het daarmee een wadplaat. Op de topografische kaarten, gepubliceerd vanaf 1855 wordt het Horsbornzand altijd als 'wad' afgebeeld en nooit als land/eiland. Zie fig. 2 - 4.
Maar recente waarnemingen maken aannemelijk dat het hoogste gedeelte van het Horsbornzand niet onder water loopt bij een waterstand van GHW, daarmee zou Horsbornzand op dit moment wel een zandplaat/eilandje zijn, fig. 5 - 12.


Fig. 2. Het hoogste gedeelte van Horsbornzand ligt op de zeekaart van 2020 2.4 - 2.7 m boven LAT (reductievlak van de zeekaart = Lowest Astronical Tide). Survey-datum onbekend, maar na 2014.
Het GHW van meetpunt Fischerbalje, fig. 1, op 5 km van Horsbornzand gelegen is + 3.0 m boven LAT.


Fig. 3. Ter vergelijking het hoogste gedeelte van Horsbornzand op de zeekaart van 2008 op 2.8 m boven LAT. Survey in 2003-2004.


Fig. 4. Ter vergelijking het Horsbornzand op de topografische kaart van 1971 - 1982.
Bron: Topotijdreis.NL


9 januari 2021: Lage duintjes op Horsbornzand

Op 9 januari 2021 fotografeerde wadloper Peter Laagland op het Horsbornzand lage duinen. De vloeden waren kort voor 9 januari opgelopen tot tenminste gemiddeld hoogwater (GHW).


Fig. 5. En en vloed in de Eemshaven 5 - 9 januari 2021. Op 7 januari voormiddag en 8 januari voormiddag liep de vloed in de Eemshaven iets hoger op dan het niveau van GHW.
Bron Rijkswaterstaat.


Fig. 6. Horsbornzand op zaterdag 9 januari 2021 11:13 uur. Naar het zich laat aanzien heeft het Horsbornzand al enige tijd niet meer onder water gestaan. De lage duintjes zijn wat geërodeerd. Door de wind ? Op de achtergrond de RWE-kolencentrale in de Eemshaven.
Foto Peter Laagland


Fig. 7. Horsbornzand op zaterdag 9 januari 2021 11:14 uur.
Foto Peter Laagland


Fig. 8. Horsbornzand op zaterdag 9 januari 2021 11:15 uur.
Foto Peter Laagland


31 januari 2021: Met vloedrand van ijs

Peter Laagland: 'Zondag 31 januari 2021 was ik op Horsbornzand. De microduintjes waren nu verdwenen en aan de zandstructuur (stroomribbels) te zien was Horsbornzand recent onder water gelopen, maar niet het afgelopen tij. Er lag namelijk een ijslaag rondom Horsbornzand als vloedlijn, waarschijnlijk gevormd door opspattend brandingwater. Het voorafgaand hoogwater te Eemshaven kwam tot +113 cm NAP, 9 cm onder gemiddeld hoogwater van 122 cm. Het getij daarvoor kwam het water tot +146 cm NAP, mogelijk dat Horsbornzand bij dat getij ondergelopen is geweest.'


Fig. 9. Eb en vloed in de Eemshaven 31 januari 2021. Omstreeks 01:00 uur was de hoogwaterstand + 146 cm NAP, omstreeks 13:20 uur was de hoogwaterstand + 113 cm NAP.
Bron Rijkswaterstaat.


Fig. 10. Horsbornzand op zondag 31 januari 2021 15:39 uur. Een laagje ijs als vloedrand rondom.
Foto Peter Laagland


Fig. 11. Horsbornzand op zondag 31 januari 2021 15:39 uur. Een laagje ijs als vloedrand rondom. Borkum op de achtergrond.
Foto Peter Laagland


Fig. 12. Horsbornzand op zondag 31 januari 2021 15:40 uur. Een laagje ijs als vloedrand rondom. Borkum op de achtergrond.
Foto Peter Laagland


Zandsuppleties langs de Nederlandse kust

Geoloog en wadloper Heiko Oterdoom: 'Ik denk dat de zandsuppleties langs de Nederlandse westkust en in het Waddengebied, bv. op Ameland, wel degelijk een invloed hebben op het sedimentatiepatroon in de Waddenzee. Sinds de tachtiger jaren is er meer dan 100 miljoen m3 zand gesuppleerd aan de NL-kusten. Een deel komt de NL-Waddenzee in, daarom klagen de beroepsvissers over verzandende geulen. Dit zand komt ook de groei van Horsbornzand ten goede. Eveneens aan Richel tussen Vlieland en Terschelling: nu een enorm gebied begroeid met helmgras. En een deel van het zand reist verder naar Duitsland.'


Zandplaat of wadplaat ?

Om klaarheid te brengen in dit vraagstuk kunnen wadlopers nu en dan met nauwkeurige gps-meetapparatuur ter plaatse de hoogte van het Horsbornzand meten. Waarbij we ons moeten realiseren dat na periodes met winderig weer, droogte en lage waterstanden er duintjes ontstaan. En dat na een stormvloed die duintjes weer verdwenen zijn en de plaat is afgevlakt.

En vanwaar dit vraagstuk ? Als het Horsbornzand een zandplaat/eilandje is maak je als wadloper een wadloopoversteek er heen (of terug), daarvan zijn er in het hele Waddengebied ca. 80. Is het een wadplaat, dan maak je een (prachtige) wadzwerftocht. Daarvan zijn er in het hele Waddengebied vele duizenden mogelijk.

Meer info:

Historische wadlooptochten Horsbornzand 1981 - heden