Ongewone Wadlooptochten

Peter Laagland loopt over de buitendelta van het Smerig Gat van Engelsmanplaat naar het Bultje - 18 maart 2025

maandag 24 maart 2025

Door Peter Laagland

Op dinsdag 18 maart 2025 heeft Peter Laagland de 23 km lange tocht door de buitendelta van het Rif naar het Bultje volbracht in 5,5 uur, zie kaart. Vermoedelijk is dit de eerste keer dat deze uitzonderlijke tocht gemaakt is. De omstandigheden waren goed met een getij van -165 cm t.o.v. N.A.P. te Lauwersoog, een oostenwind van ruim 4bft en een strakblauwe lucht. Hieronder is het verslag van de tocht te lezen.

Verslag
De omstandigheden zijn mooi voorspeld, er staan (17 maart 2025) voor morgenmiddag geen afspraken in mijn werkagenda en het afgelopen weekend was ik met het mooie weer niet meer het wad op geweest. Het kriebelt inmiddels zo sterk, dat ik besluit om een serieuze poging te doen om de buitendelta tussen het Rif en het Bultje te 'verkennen'. Vorig jaar in november had ik al met Ben een verkenning uitgevoerd vanaf het Bultje. Dat was al een bijzondere tocht om te maken om zover de Noordzee in te lopen dat we Ameland en Schiermonnikoog vanuit het noorden konden zien liggen in plaats vanaf de wadkant. Helaas heeft Ben een te drukke agenda en kan er deze keer niet bij zijn.

Bij vertrek vanaf de dijk besluit ik de vol geslibde rijsdammen die hier vorig jaar zijn geplaatst links van me te laten liggen en stap een stuk oostelijker het wad op dan ik altijd deed om naar het Rif te komen. Drie uur voor laagwater te Lauwersoog passeer ik het Wierumerwad bij de ton WW 19.

16:48 uur. Grijze zeehondenjong op het wad. Op de achtergrond het wadwachtershuis van Engelsmanplaat.
Foto Peter Laagland

16:58 uur. Twee jonge zeehonden, links een grijze en rechts een gewone.
Foto Peter Laagland

Onderweg naar het Rif kom ik twee jonge grijze zeehonden tegen. Ze liggen op plekken vrij ver van de geulen. Ze moeten duidelijk hun weg op het wad nog vinden en leren met het getij om te gaan.

17:11 uur. Stuivend zand op het Rif.
Foto Peter Laagland

De wind komt uit het oosten. Het zand op het Rif stuift over de plaat. Ik had verwacht mooi in de luwte van Schiermonnikoog te kunnen lopen, maar het water golft lekker. Ik geef mezelf 2 uur om vanaf het Rif via de buitendelta naar 'Vin' te lopen. Als het tegen zit, keer ik na een uur weer om, het zogenaamde point of no return. Het nieuwe bultje ten noorden van het huidige Bultje hebben Ben en ik Vin genoemd. Dit vanwege zijn driehoekige vorm en het heeft daarmee net zo een mooie korte naam als het Rif.

Tijdstip pm. Toren/boorplatform in de Noordzee ten noorden van het Rif van Engelsmanplaat.
Foto Peter Laagland

De buitendelta
Ik loop de zee in. Geen idee wat ik zal aantreffen. Ik verwacht dat het snel diep zal worden en dat het een hele waterpartij zal worden voordat ik de branding van de Noordzee zal bereiken. Dit valt gelukkig alles mee. De bodem wordt maar langzaam dieper. Het water komt niet verder dan mijn middel en de bodem is vlak, dus ik kan vrij eenvoudig doorlopen zonder verrassingen. Een meevaller. Ik kom dan ook vlotter bij de branding in de buitendelta aan dan ik had gepland. Hier is het echter erg zoeken. Er valt niks droog en de bodem bestaat uit reuzenribbels.

18:30 uur. Noordzeegolven bij de ondergaande zon
Foto Peter Laagland

De golven breken en klotsen in een vrij brede zone. Het is daarom eigenlijk niet goed te zien waar het diep en waar het ondiep is. Na wat oefening en met veel focus op de bewegingen van het water lukt het me geregeld om wat ondiepere delen te vinden wat de voortgang bespoedigd. Toch is het zwaar. Op de ribbels is het soms slechts enkeldiep en tussen de ribbels sta ik er tot mijn middel in. Soms stap ik onaangekondigd ineens een halve meter naar beneden. In combinatie met de golven en de stroming maakt deze constante afwisseling het lopen zwaar. Ik stel me voor dat ik in de branding van het strand sta. Een vertrouwd gevoel, dat me rust geeft en me doet genieten van de zakkende zon.

18:53 uur. Op de horizon het NAM-platvorm boven Ameland.
Foto Peter Laagland

Mijn tijd is op, het uur is voorbij, het besluit om door te lopen en niet om te keren is snel genomen. Ik lig immers voor op mijn schema en het grootste gedeelte van het onbekende terrein heb ik daarmee achter me gelaten. Niet veel later ben ik op het punt dat mijn route afbuigt naar het zuiden naar Vin en waar ik de branding in de buitendelta verlaat. Dan gaat het gelijk 'mis'. Het wordt dieper, de golven hoger en de tegenstroming sterker. Ik loop gestaag door. Ik ben mijn marge kwijt. Omkeren is geen optie meer en voor me mag het nu niet nog dieper worden, anders kan het wel eens naar aflopen. Ik heb mijn rugzak inmiddels op mijn nek gezet en ik sta geregeld tot mijn buik in het water. De golven rollen nu mans hoog binnen. Gelukkig van achteren in mijn rug. Ze steken hoog boven het water uit, met van die driehoekige vormen, alsof ze op het punt van breken staan. Dit geeft mij het idee dat het hier toch ondiep zou moeten zijn. Ik had ze voordat ik mijn besluit nam om door te lopen natuurlijk al bestudeerd en ingeschat dat hier een ondiepte moest zijn. Ik weet het niet meer, het is me met dit brede front aan bijna brekende golven niet duidelijk welke kant ik op moet om ondieper water te vinden. Ik vertrouw op mijn GPS en mijn uitgezette route. Het is nog 500 m tot de plek waar ik vorig jaar met Ben was geweest. Gelukkig wordt het niet veel dieper en kan ik voldoende voorwaartse kracht blijven leveren om hier zo snel mogelijk uit te zijn.

Dan zie ik weer het vertrouwde gespat dat boven het relatief vlakke water uitkomt van de windgolven die botsen tegen de Noordzee golven op de ondieptes aan de oostkant van Vin. Hier ben ik eerder geweest en het is hier na de winter gelukkig nog steeds ondiep gebleven. Vin ligt er nog helemaal droog bij.

19:06 uur. Foto vanaf Vin naar het zuiden, de passage tussen Vin en het Bultje ligt nog grotendeels droog.
Foto Peter Laagland

19:07 uur. Voetsporen op Vin.
Foto Peter Laagland

Naar Wierum
Aan de zuidkant lopend langs de waterlijn kan ik niet eens over Vin heen kijken, zo hoog is het hier lokaal geworden. Ik schat in zelfs hoger dan het Bultje nu zelf is. De zon is onder. De maan zal pas later opkomen. De sterren verschijnen langzaam aan een heldere hemel. De temperatuur is inmiddels gedaald tot een paar graden boven het vriespunt. Toch is het niet zo duister dat ik mijn hoofdlampje nodig heb. Ik ben ruim op tijd voor het opkomende water en ik kan eenvoudig naar Wierum lopen, waar na het afspoelen in de sloot het oude en vertrouwde kerkje 9 uur slaat.

20:52 uur. Kerkje van Wierum.
Foto Peter Laagland