Wadlopen Nieuws 2023 - 2024

Berging neergestort vliegtuig in zeedijk bij Holwerd afgerond - hinder voor wadlopers e.a. voorbij

donderdag 27 juni 2024, update 7 november en 17 december 2024
met luchtfoto's van de opgraving van de Messerschmitt op de Noorderleeg, zie rubriek 6.

Door Redactie

De gemeente Noardeast-Fryslân heeft in de zomermaanden van 2024 een vliegtuig met bemanning uit de Tweede Wereldoorlog geborgen. Het vliegtuig was neergestort in de nacht van vrijdag 25 op zaterdag 26 juni 1943. Het lag tussen Holwerd en Drieboerehuizen/Ternaard onder de huidige zeedijk. Omstreeks 1 juli 2024 startten de werkzaamheden, een deel van de dijk werd daarbij weggegraven. Dit gaf hinder voor passanten, incl. fietsers en wadlopers.

Wadlopers naar Ameland die starten bij dam 6 of 7 enz. konden niet over het binnendijks onderhoudspad of over de zeedijk lopen. Er was een tijdelijke waterkering van damwand op de rand van de kwelder aangebracht, via de begroeide kwelder konden de wadlopers de locatie passeren.

Begin oktober 2024 zijn de werkzaamheden afgerond. Het gat in de zeedijk is gedicht, de buitenkant van de zeedijk is van nieuw asfalt voorzien. De damwanden en het hekwerk zijn verwijderd, passage is voor wadlopers, fietsers e.a. weer normaal mogelijk.

Bron deel van de info Harry Feenstra
E-mail wadenei[at]live.nl.

Tijdens de werkzaamheden was er nu en dan gelegenheid foto's te maken.

Locatie van het toestel in de zeedijk NO van Holwerd

1. De damwand die het zeewater moet keren bij evt. stormvloed wordt aangelegd.
Foto Lammert Kwant

2. De damwand die het zeewater moet keren bij evt. stormvloed wordt aangelegd.
Foto Lammert Kwant

3. De damwand die het zeewater moet keren bij evt. stormvloed wordt aangelegd.
Op de kwelder voor de damwand is munitie aangetroffen. Vermoedelijk is het er terechtgekomen in 1977 toen bij de ophoging en verbreding van de zeedijk ook geprobeerd is het vliegtuig te bergen, de poging moest toen worden opgegeven.
Foto Lammert Kwant

4. De zeedijk is deels weggegraven. Onder de doorgraving ligt het vliegtuig diep in de bodem.
Foto Lammert Kwant

5. De zeedijk is deels weggegraven, de damwand is nog niet gereed.
Foto Lammert Kwant

6. Met een kraan en een 'drukmachine' worden de damwandpanelen de grond ingetrild.
Foto Lammert Kwant

7. Doorgraving zeedijk vanaf de zeezijde gezien.
Foto Lammert Kwant

8. Doorgraving zeedijk vanaf de landzijde gezien.
Foto Lammert Kwant

9. Het monument ter nagedachtenis aan de bemanning van het vliegtuig.
Foto Lammert Kwant

10. Het oorlogsmonument en de doorgraving van de zeedijk.
Foto Lammert Kwant

11. Aannemer Leemans voert de werkzaamheden uit. De doorgaande weg over de zeedijk is afgesloten.
Foto Lammert Kwant

12. Hekwerk onder aan de zeedijk.
Foto Lammert Kwant

13. Ook het fietspad onder aan de zeedijk is afgesloten.
Foto Lammert Kwant

14. De damwand die het zeewater moet keren bij evt. stormvloed is vrijwel gereed.
Foto Lammert Kwant

15. Met deze 'drukmachine' worden de damwandpanelen de bodem ingetrild.
Foto Lammert Kwant

16. De binnenzijde van de tijdelijke stormvloedkering.
Foto Lammert Kwant

17. De binnenzijde van de tijdelijke stormvloedkering.
Foto Lammert Kwant

18. In de week na 21 juli is de bouw van de damwand afgerond. En konden de opgravingswerkzaamheden beginnen.
Foto Lammert Kwant

Op donderdag 29 augustus 2024 was er een herdenkingsbijeenkomst met o.a. nabestaanden van de omgekomen bemanning.

19. De bouwkuip met daarin de kuil van waaruit de Wellington is geborgen.
Foto www.noardeast-fryslan.nl/vliegtuigbergingen

20. De bouwkuip met daarin de kuil van waaruit de Wellington is geborgen.
Foto www.noardeast-fryslan.nl/vliegtuigbergingen

Op 4 en 5 september 2024 werd door de gemeente Noardeast-Fryslân voor ca. 2 x 40 genodigden een excursie georganiseerd op het opgravingsterrein e.o. Er mocht door de genodigden worden gefotografeerd.
De resten van de Wellington waren inmiddels geborgen en men was begonnen met het opvullen van de ca. 8 meter diepe kuil.

21. De bouwkuip is opgevuld met zand, laag voor laag aangebracht.
Foto Lammert Kwant

22. Herstel van de zeedijk.
Foto Lammert Kwant

23. Een pletwals verdicht het zand.
Foto Lammert Kwant

24. Als de bouwkuip is opgevuld, kan de damwand worden verwijderd.
Foto Lammert Kwant

25. De situatie op 5 september 2024.
Foto Lammert Kwant

26. Alle opgegraven grond werd mbv. krachtige waterstralen fijngespoten en over zeven geleid. Resten van het vliegtuig en van evt. stoffelijke resten (tot enkele mm groot) werden uit de grond gezeefd. In een bassin kon de gezeefde grond bezinken. Het water werd hergebruikt.
Foto Lammert Kwant

27. Bij het monument zijn bloemkransen gelegd op 29 aug. 2024, zie boven.
Foto Lammert Kwant

28. Spoelmachines en zeven op het terrein zuid van de zeedijk. Zowel de opgegraven grond van de Wellington bij Holwerd als van de Messerschmidt op de Noorderleeg bij Hallum werd hier verwerkt.
Foto Lammert Kwant

29. De motoren uit de Wellington.
Foto Lammert Kwant

30. Schroot.
Foto Lammert Kwant

31. De dinghy (opblaasbare rubberboot) uit de Wellington. Voor als het vliegtuig een noodlanding had moeten maken op het water.
Foto Lammert Kwant

32. Een deel van het landingsgestel.
Foto Lammert Kwant

33. De Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht zorgt voor de stoffelijke resten. En probeert het te Driebergen te identificeren.
Foto Lammert Kwant

34. Onderdelen van de Wellington.
Foto Lammert Kwant

De damwand / tijdelijke waterkering is opgeruimd, de dijk is hersteld. Er is nieuw asfalt aangebracht aan de zeezijde van de dijk, onderaan de dijk is stortsteen aangebracht. Aan de landzijde van de dijk is gras ingezaaid.

35. Wadlopers naar Ameland konden in de periode van de opgraving via de kwelder de opgraving passeren. Over het prikkeldraad was laagpolig tapijt gelegd.
Foto Lammert Kwant

36. Blik vanaf de kwelder op de herstelde zeedijk, de damwand is verwijderd en nieuw asfalt is aangebracht.
Foto Lammert Kwant

37. Onderaan de zeedijk is stortsteen gelegd ter versteviging.
Foto Lammert Kwant

38. Boven op de zeedijk is een scheurmeter geplaatst en een verplaatsingsopnemer. voor het meten van eventuele grondverplaatsingen in de dijk.
Foto Lammert Kwant

39. De bovenzijde van de zeedijk is vastgelegd met zeildoek.
Foto Lammert Kwant

40. De bovenzijde van de zeedijk is vastgelegd met zeildoek. Het schapenhek is hersteld.
Foto Lammert Kwant

41. Het dijkje van het waterreservoir is doorgegraven. Op de achtergrond de mestvergisters van veehouder Antonides.
Foto Lammert Kwant

42. Grond afkomstig van de opgraving in de zeedijk bij Holwerd of van de opgraving van de Duitse jager in de kwelder Noorderleeg ten noorden van Hallum.
Foto Lammert Kwant

43. De landzijde van de zeedijk is aangeharkt en ingezaaid met gras.
Foto Lammert Kwant

44. De landzijde van de zeedijk is aangeharkt en ingezaaid met gras.
Foto Lammert Kwant

45. Luchtfoto van de opgraving van de Messerschmitt op de kwelder Noorderleeg - 53 19.602 N - 05 44.112 E
Foto Google Earth - 31 juli 2024

46. Luchtfoto van de opgraving van de Messerschmitt op de kwelder Noorderleeg - 53 19.602 N - 05 44.112 E
Foto Google Earth - 31 juli 2024