Ongewone Wadlooptochten

Wadloop naar de toren aan het einde van de Leitdamm bij Wilhelmshaven - 29 februari 2020


Jadebusen ten zuiden van Wilhelmshaven. Track wadlooptocht 29 februari 2020.
Track Peter Laagland

vrijdag 13 maart 2020

DANGAST - Wadloper Peter Laagland liep op zaterdag 29 februari 2020 een lange en bijzondere wadlooptocht in de Jadebusen, ten zuiden van Wilhelmshaven gelegen. Hieronder zijn verslag.


Peter Laagland

Verhoging na verhoging, wadlopers zitten al weken binnendijks te wachten op een goed getij, terwijl het onstuimige weer aanhoudt. Het is meer herfst dan winter en dit terwijl de natuur vanwege de hoge temperaturen al aan de lente is begonnen.
Op deze schrikkeldag blaast de wind even uit een voor wadlopers gunstige hoek, maar het laagwater is vroeg en ik besluit daarom naar Duitsland te gaan. De wekker gaat er helaas niet minder vroeg om.

Het schemert en de eerste vogels beginnen al te zingen terwijl ik de laatste Duitse landweggetjes afrijd naar Dangast aan de Jadeboezem. Vanaf hier kan er naar de Arngaster Leuchtturm gelopen worden. Bij de voorbereiding van deze tocht viel mijn oog op een voor wadlopers nog onbekend bouwwerk. Als je op een luchtfoto de stroomgeleidingsdam naar Wilhelmshaven volgt, dan staat daar op de punt in zee een bouwsel. Aan de schaduw is te zien dat deze een stuk minder hoog is dan de Arngaster Leuchtturm, maar nog steeds een toren van formaat. De moeite van het verkennen er van waard.


De toren aan het einde van de Leitdamm.
Bron Google Earth

Als ik ‘s ochtends het slik van Jadeboezem in stap komt de zon ergens achter een dik wolkenpakket op en het zicht is slecht. De schim van de Arngaster Leuchtturm doemt dan ook pas na een kwartier lopen op en mijn bestemming blijft nog even verhuld in de grijze verte.
Zoals verwacht ligt er veel slik in deze zeearm. De uitgebreide prielenstelsels op een luchtfoto hadden dit al verraden. Ik ben blij met de keuze om niet mijn dikke neopreenpak aan te trekken. Het was anders te veel zweten geweest.
Er liggen zeehonden nabij de zwaar gehavende stroomgeleidingsdam. Sommige wadlopers houden niet van zeehonden, ze voorspellen onheil. Zeehonden houden namelijk van voldoende water om snel weg te kunnen zwemmen en diep water is precies hetgeen een wadloper vreest. Ik, daarentegen, ben erg blij ze te zien. Zeehonden houden namelijk van nog iets anders: zand en geen slik. En jawel, een stuk wad met stevige ondergrond om op adem te kunnen komen.

Aan het einde van de stroomgeleidingsdam wordt het torentje steeds beter zichtbaar. Hij staat er! En er zit een ladder op gemonteerd. Ik klim langs de verroeste treden ruim 10 meter omhoog. Boven ruikt het naar de uitbraaksels van visetende vogels en moet ik oppassen niet van de toren geblazen te worden. Het uitzicht is prachtig.


De stroomgeleidingsdam / Leitdamm. In de verte de Arngaster Leuchtturm.
Foto Peter Laagland


Restanten van zoeklichten, luchtafweergeschut of een nevelinstallatie bij de Leitdamm
uit WO 2. Op de voorgrond Japanse oesters.

Foto Peter Laagland


Restant van een zoeklicht, luchtafweergeschut of een nevelinstallatie uit WO 2.
Foto Peter Laagland


De toren aan het einde van de Leitdamm met een noordcardinaal baken er op.
Foto Peter Laagland


Zicht op de Leitdamm vanaf de toren.
Foto Peter Laagland

Het is tijd voor de terugtocht. Op de dam liggen ogenschijnlijk willekeurig geplaatste betonblokken, alsof ze zo van uit de lucht zijn komen vallen. Een enkeling zo groot, dat deze bij gemiddeld hoogwater wel eens droog zou kunnen blijven. Ik besluit de vloedlijn ten noorden van de dam te volgen i.p.v. de dam zelf. Dit loont, er ligt hier een zandige richel en de geulen kan ik in hun buitendelta passeren. Al snel sta ik vlak bij de Arngaster Leuchtturm. Nu ik zo dichtbij ben, besluit ik deze aan te doen. Een gewaagde keuze. Het water is inmiddels gekenterd en hoewel het rustig oogt, zal het deze vloed 4 meter stijgen. Tussen mij en de toren zit een brede geul waar ik ruim 3 km omheen moet lopen. Terreinkennis heb ik niet, anders dan een luchtfoto. Gelukkig zijn mijn benen fit en ik ga ervoor.

Nadat ik de onderste verdieping van de toren heb beklommen, begint een race tegen het getij. Er zijn twee opties, of ik kies het hoger gelegen wantij met kans op veel slik, of ik houdt de oevers van de geul aan om nog te kunnen profiteren van een zandbankje tussen de eindeloze slikvelden. Ik kies het laatste. Het wad ligt hier lager en de zijprielen van de geul stromen dan ook snel vol. Op de heenweg stond er slechts een klein laagje water in deze prielen, nu zijn het al serieuze doorwadingen. Mijn benen werken gelukkig nog steeds mee en blijven ploegen door het slik. Het is gelukt. De laatste priel is doorgestoken. Ik kan even op adem komen, het water zal over deze hoger gelegen vlakte onder de kust wat meer tijd nodig hebben en mij daarom niet makkelijk meer kunnen inhalen.


Zicht op de Leitdamm, onder bij de toren.
Foto Peter Laagland


Arngaster Leuchtturm.
Foto Peter Laagland

Na 20 km en 5 uren betreed ik voldaan de kwelder waar tot mijn verbazing na elkaar wel 6 velduilen opvliegen. Met hun diepe vleugelslagen komen ze boven het wad nauwelijks tegen de wind in. Als ik omgekleed ben, staat het grootste gedeelte van het wad al weer blank en rijst de Arngaster Leuchtturm op vanuit het water en is de stroomgeleidingsdam uit het zicht verdwenen.


Spoor in het slik op de terugweg naar Dangast.
Foto Peter Laagland

Krügerdamm

De stroomgeleidingsdam / Leitdamm bij Wilhelmshaven werd tussen 1892 en 1897 aangelegd. Bij eb leidt de dam het naar zee wegstromende water langs de voormalige haveningang. Omdat het water door de dam wordt gedwongen de betrekkelijk smalle vaargeul te volgen is de stroomsnelheid groot. Zand- en slibsedimentatie wordt daarmee zo veel mogelijk voorkomen en de vaargeul blijft daardoor op diepte.

In de volksmond heet de Leitdamm 'Krügerdamm' en de toren aan het einde van de dam 'Krüger-Denkmal', naar Wilhelm Krüger, waterbouwkundig ingenieur en vanaf 1933 havenbouwdirecteur in Wilhelmshaven.
Tijdens de 2e Wereldoorlog werden op de Leitdamm zoeklichten, luchtafweergeschut (Flak) en vernevelingsinstallaties gebouwd ter verdediging van Wilhelmshaven en de Kriegsmarinewerf. Alle installaties zijn na 1945 door het Engelse leger opgeblazen. Restanten er van liggen op de Leitdamm en er naast.

Meer info:
Krügerdamm

Zie ook:
Lopen naar de Arngaster Leuchtturm in de Jadebusen - 7 april 2010

Op zoek naar het verdronken eiland Arngast in de Jadebusen - 15 maart 2012