W@dgidsenWeb 2.1

U bent in menu 3-4. Helden en Geschiedenis

Broodkruimelpad

Home 3. Helden Op zoek naar het verdronken eiland Arngast in de Jadebusen - 15 maart 2012

Ongewone Wadlooptochten

Op zoek naar het verdronken eiland Arngast in de Jadebusen - 15 maart 2012


Fig. 1. Boomwortels op de bodem van de Jadebusen ten zuiden van Wilhelmshaven
Foto Lammert Kwant

dinsdag 20 maart 2012

DANGAST - De Jadebusen, een baai ten zuiden van Wilhelmshaven (fig. 2) is 'verdronken land'. Vanaf de 13e eeuw hebben stormvloeden de monding van het riviertje de Jade breder gemaakt. Grote oppervlakten veen verdwenen en tenminste 12 dorpen verdronken. Sommige delen van het landschap boden weerstand aan de golven en hielden lang stand. Resten van het eiland Arngast staan op de zeekaart van 1913, zie fig. 3.

Hoogveen
Een klein gedeelte van het oorspronkelijke veenlandschap is bewaard gebleven, nl. het Schwimmendes Moor aan de oostzijde van de Jadebusen, fig. 2. Hier ligt ca. 100 ha hoogveen. Bij stormvloed gaat het Schwimmendes Moor drijven en wordt er zand en slik onder afgezet. Als het water zakt daalt het veen weer neer. Door afslag wordt het kleiner. Er is een houten pad aangelegd over het veen naar een observatiehut, fig. 4.

Wadlooptocht
Wie een wadlooptocht maakt in de Jadebusen (fig. 2) vindt resten van het verdronken land. Stukken veen (fig. 5) maar ook boomwortels, fig. 1 en fig. 6 t/m 9. Het is eikehout. De bomen zijn ter plaatse gegroeid en niet van elders aangevoerd.

In 1873 berichtte F. Buchenau over gevonden 'Eichenstücken' in de Jadebusen.
Volgens Heinrich Schütte *) wortelen de bomen gedeeltelijk in het veen en gedeeltelijk in het pleistocene zand en zijn het vnl. eiken. Historische bronnen van voor de 15e eeuw maken melding van grote eikenbossen op Arngast. Volgens Schütte zijn er van na de 15e eeuw geen meldingen meer bekend van bos. Daarom stammen de gevonden boomwortels waarschijnlijk uit de 15e eeuw of eerder.

De wadlooptocht is slikkig, vrijwel elke stap zak je tot de enkels in de bodem weg.

Het voormalige eiland Arngast
Het eiland Arngast, fig. 3, bestond uit pleistocene (= ijstijd) afzettingen, met zwerfstenen. 'Gast' betekent zandrug, vgl. Grootegast, Lutjegast.
Er liggen veel zwerfkeien op het wad. Afgerond graniet, fig. 10, vuursteen en ander gesteente. Op een plek op Groß Arngast liggen zo veel ronde stenen bij elkaar dat het lijkt of hier ooit een pleintje (?) is aangelegd.

Er liggen ook hoekige stukken basalt op het wad, misschien afkomstig uit de stroomgeleidingsdam, eind 19e eeuw aangelegd langs de vaargeul, fig. 3.

Inpoldering
De Jadebusen is in de Middeleeuwen ontstaan ten gevolge van de inbraak van stormvloeden. Het proces begon langzaam en geleidelijk werd de Jadebusen groter. De grootste omvang werd in de 16de eeuw bereikt. Langs de randen was sprake van opslibbing. Net als in de Dollard zijn later grote stukken land weer ingepolderd.

Niet ver van Arngast ligt de Arngaster Leuchtturm, ook deze is lopend bereikbaar.

Meer info
over Arngast op Wikipedia.

Dank aan Karel Essink, Ingo Eichfeld, Hermann Michaelis, Heiko Oterdoom en Dirk Blok voor info.

*) Heinrich Schütte: 'Die untergegangene Jadeinsel Arngast, Abhandlungen des Naturwissenschaftlichen Vereins zu Bremen XIX', 1907, p. 95

Lammert Kwant


Fig. 2. Jadebusen, in rood de wadlooptocht, 15 maart 2012
Image Google Earth


Fig. 3. De eilanden Groß en Klein Arngast, de Arngaster Leuchtturm en de stroomgeleidingsdam op
een zeekaart van omstreeks 1913


Fig. 4. Das Schwimmendes Moor met voetpad richting observatiehut
Bron Panoramia


Fig. 5. Stuk rietveen op het wad van de Jadebusen
Foto Lammert Kwant


Fig. 6. Boomwortels op Klein Arngast
Foto Lammert Kwant


Fig. 7. Boomwortels op Klein Arngast
Foto Lammert Kwant


Fig. 8. Boomwortels op Klein Arngast
Foto Lammert Kwant


Fig. 9. Boomwortels van twee bomen op Groß Arngast
Foto Lammert Kwant


Fig. 10. Zwerfkei, graniet, op Klein Arngast
Foto Lammert Kwant