Nieuwsarchief Wadlopen 2019 - 2021

Wadlopen naar idyllisch natuurgebied Rottumeroog

'Uitputtingsslag om nooit te vergeten'

maandag 5 oktober 2015

UITHUIZEN - Het wordt wel de mooiste Werelderfgoedexcursie genoemd: wadlopen naar Rottumeroog, het onbewoonde, meest oostelijk gelegen Waddeneiland dat slechts sporadisch toegankelijk is. De uitzonderlijke, heerlijke, barre excursie van de Waddenvereniging en de Vereniging de Vrije Wadlopers voert door slik, zand en geulen naar een prachtig natuurgebied aan de uiterste rand van de Waddenzee. 'Een uitputtingsslag, maar iets dat je nooit vergeet.'

Een gids staat tot haar borst in het koude zeewater terwijl ze met haar stok de deelnemers naar de overkant van de ’oude vaargeul’ begeleidt. 'Dit is nog niets, hoor', lacht Waddenveteraan Anke Steens terwijl ze iedereen instrueert de tas met broodnodige droge kleren hoog boven het hoofd te houden. 'Straks komt de echte geul, dan gaan we nog dieper.'

De Waddenvereniging bestaat 50 jaar en in het kader van de Werelderfgoedweken gaat de feestelijke tocht naar het onbewoonde ’wandelende’ eiland Rottumeroog: eind jaren '90 teruggegeven aan de natuur of zoals de gidsen van de Vrije Wadlopers het noemen: dynamisch natuurbeheer. 'Wat eigenlijk betekent dat je niets doet. De natuur haar gang laten gaan.' Een avontuurlijke, soms ronduit barre tocht van ruim 14 kilometer. Op zoek naar vogels, wadpieren, kreeftjes en natuurlijk zeehondjes.

'Onstuimig'
De Waddenvereniging werkt vandaag samen met De Vrije Wadlopers en daar is Xantha Doevendans van de vereniging, onder de groep al gauw bekend als ’de vrouw die alles weet’, maar wat blij mee. 'Wij hebben de kennis van de natuur en de theorie van dit Werelderfgoed, evenals de gidsen van de Vrije Wadlopers, die ons bovendien veilig door dit onstuimige gebied kunnen leiden', vertelt ze met twee kokerwormen in haar hand.

Eén van die gidsen is Bé Muurman, de Fries die door zijn verwilderde baard krabt terwijl hij zich hardop afvraagt of hij nou meer of minder dan 300 tochten heeft gelopen in zijn leven. 'We zijn een soort horizontale alpinisten', legt Bé uit met één oog op zijn klassieke kompas en het andere oog op de klei die zijn schoen probeert af te pakken. 'We zijn van zoveel factoren afhankelijk, zoals het weer en onze navigatie. Niet voor niets duurt het jaren voordat je in je eentje het wad op mag.' Hij plukt een stuk zeekraal van wat een uur geleden nog zeebodem was en stopt het in zijn mond. 'Heerlijk zout.'

Het eiland Rottumeroog staat bekend als ’wandeleiland’: soms spoelt er een stuk af, om aan de andere kant weer aan te spoelen. Al vele kilometers is het verplaatst. 'Heel lang zag het ernaar uit dat het eiland liever bij Duitsland wilde horen', vertelt de Edese Vrije Wadloper Aldert Wester. 'Dat zou in meerdere opzichten haar einde zijn. Niet in de laatste plaats omdat er een achttien meter diepe vaargeul tussen ligt, om grote schepen naar die Eemshaven te brengen, sowieso een doorn in het oog van iedere wadloper. Dan zou het eiland wegspoelen. Maar ze lijkt zich bedacht te hebben, want op dit moment ’wandelt’ ze richting de Nederlandse kust.'

Geulen
Dichter bij het vasteland dus, maar daar is tijdens de ruim vijf uur durende tocht door geulen, over zandbanken en door klei-achtig slik weinig van te merken. Gepauzeerd worden kan er uiteraard amper, want hoogwater wacht op niemand, verzekeren de gidsen. 'Het kan vroeg op de dag het verschil zijn tussen tot je enkels en tot je knieën, maar bepaalde passages zijn simpelweg niet begaanbaar als het hoogwater is.' Treuzelen is er dus niet bij, maar, zo drukt gids Henk Mulder de deelnemers op het hart, 'Vergeet alsjeblieft niet om je heen te kijken!'

De zon verwarmt het droogvallende wad terwijl zo ver als het oog reikt de omgeving tot leven komt. Ingegraven kokkels spuiten kleine fonteintjes water omhoog uit het drassige zand. Steltlopers en grutto’s ploegen de bodem om, op zoek naar voedsel. Xantha plant op haar beurt haar drietand in het zand en loopt even later glunderend langs de groep met een klein krabbetje in haar hand. 'Dit beestje heeft twee penissen', legt ze uit met aanstekelijk enthousiasme. 'Dat werkt inderdaad als een soort stopcontact', beantwoordt ze de logische vervolgvraag vanuit de groep.

Na de laatste kilometers ligt in de verte een schip te wachten. Het is een idyllisch beeld. 'Als je niet beter zou weten zou je denken dat het een wrak zou zijn', lacht een deelnemer uit Deventer, die tot zijn heup onder de modder zit: midden in een oneindige zandvlakte ligt een boot te wachten tot alle wadlopers aan boord zijn, en het weer vloed wordt. En een half uur nadat iedereen aan boord is, is de onherbergzame plaat veranderd in een rustige zee, waarop een stokoud passagiersschip vol vermoeide maar voldane wadlopers dobbert.

'Wát een ervaring', glundert Julia Stoffer, een 23-jarige studente die voor de eerste keer in het waddengebied is. 'Een uitputtingsslag, maar iets dat je nooit vergeet. En dat we zo dicht bij huis zo iets unieks hebben, daar staan maar weinig mensen bij stil. Terwijl we hier echt zuinig op moeten zijn.'

De terugvaart duurt drieënhalf uur over een stuk dat hemelsbreed zo’n tien kilometer varen zou kunnen zijn. 'Ware het niet dat we in de Waddenzee zijn', lacht de schipper, die flink moet manoeuvreren om niet vast te lopen, maar soms toch de bodem raakt. Buiten liggen honderden zeehondjes in te dommelen bij ondergaande zon, terwijl het dek vol ligt met kaarten, satellietfoto’s en routes. 'Mij hoor je niet klagen', mijmert Bé Muurman als hij over de zee uitkijkt en over zijn baard aait. 'Als het kon, zou ik op het wad wonen.'

Werelderfgoed
Het Nederlandse Waddenzeegebied staat sinds 26 juni 2009 op de Unesco werelderfgoedlijst. Een gebied kan daar aanspraak op maken als het een grote ecologische óf culturele waarde heeft. In eerste instantie werd de keuze gemaakt om vooral te pleiten voor de ecologische waarde, omdat de het gebied zeer belangrijk is voor trekvogels. Een aantal vogels vertrekt van de Noordpool, sterkt aan in het Waddengebied en vliegt vervolgens zonder te landen door naar Zuid-Afrika.

De Waddenzee is belangrijk in die schakel. Er gaan echter steeds meer stemmen op om het gebied ook op basis van culturele waarden in aanmerking te laten komen voor de werelderfgoedlijst, omdat vooral de kustlijn exemplarisch zou zijn voor hoe Nederlanders in het verleden ons land veroverden op de zee. De Werelderfgoedweken lopen jaarlijks van half juni t/m half september en in het kader hiervan slaan de Waddenvereniging en de Vrije Wadlopers de handen ineen om dit soort tochten te organiseren.

Rottumeroog
De naam Rottumeroog betekent: Eiland (oog) van Rottum. Het eiland hoort officieel bij de provincie Groningen, maar staat er bekend om richting het oosten te ’wandelen’. Zo’n 400 jaar geleden lag Rottumeroog op de plaats waar nu Rottumerplaat ligt. Sinds 1991 is besloten het ’oog’ aan de natuur terug te geven en in 1998 vertrok de laatste bewoner. De Emder Kaap is een gezichtsbepalend baken, dat dienstdeed als oriëntatiepunt voor de scheepvaart. In 1999 werd de Kaap 400 meter verplaatst, omdat het door het wandelen van het eiland op het strand was beland en weg dreigde te spoelen. Negen jaar daarvoor was hij nog aan wal gebracht om hem uitgebreid te restaureren.

Bron De Telegraaf, Niels Kalkman

PS> De tocht is gelopen op zaterdag 26 sept. 2015